طلا، یکی از مهم ترین فلزاتی است که از آن در تولید بسیاری از قطعات با رسانایی بالا و همچنین زیورآلات و جواهرات زیبا با رنگ و جلای طلایی استفاده می شود. طلای مورد استفاده در هر صنعت، دارای ویژگی هایی است که باعث می شود طلاها در انواع گوناگونی طبقه بندی شوند. بیشترین مصرف طلا در ساخت زیورآلات و انواع جواهر به ویژه انگشتر است. عیار، چیزی است که ممکن است در بیشتر طلا فروشی ها اسم آن به گوشتان خورده باشد. آیا می دانید که عیار طلا چیست و به چه مفهومی اشاره دارد؟ اگر می خواهید بدانید که عیار طلا چیست، در این مقاله از سری مقالات گارنت تا پایان همراه ما باشید.
عیار طلا نشان دهنده چیست؟
همانطور که کمی قبل تر به آن اشاره کردیم، مفهوم عیار طلا را ممکن است که بیشتر در جواهر فروشی ها شنیده باشید که به عبارتی نشان دهنده ارزش طلا است. طلا هایی که در ساخت انواع جواهرات مورد استفاده قرار می گیرند، طلای کاملاً خالص نیستند و ممکن است که با فلزات دیگر مخلوط شده باشند. عیار طلا نشان دهنده این است که هر قطعه از طلا دارای چه مقدار طلای کاملاً خالص است. در واقع عیار یک نوع واحد تقسیم بندی ویژه برای قطعات طلا است که نشان می دهد چه درصدی از این قطعه طلای خالص و چه درصدی از آن آلیاژی است که در آن طلا به کار رفته باشد.
اگر به فاکتور زیورآلات طلایی را نگاه کنید، معمولاً عیار قطعه نیز روی آن ها درج شده و ممکن است با اعدادی مانند 18 عیار، 24 عیار یا اعداد دیگر مواجه شوید؛ اما این اعداد به چه معنی هستند؟ عیار، یک واحد اندازه گیری، نسبتی است که در آن، وزن کامل قطعه طلا را باید به 24 قسمت تقسیم کنید. پس از وزن کردن قسمت کاملاً خالص قطعه طلا، با استفاده از نسبت عیار بیان می شود که چه مقداری از طلا کاملاً خالص است و آلیاژ نیست. به عنوان مثال، زمانی که می گوییم یک قطعه طلا 18 عیار است، یعنی اینکه اگر کل قطعه را به 24 قسمت تقسیم کنیم، 18 قطعه آن طلای خالص است و بقیه آن آلیاژی است که با استفاده از فلز طلا ساخته شده است. در کشور ایران معمولاً بیشتر جواهرات طلایی تولید شده 18 عیار هستند.
عیار طلا چیست؟
دلیل استفاده نکردن از طلای کاملاً خالص برای تولید جواهرات
شاید برای برخی سؤال پیش بیاید که چرا از طلای کاملاً خالص برای تولید جواهرات و زیورآلات گوناگون استفاده نمی شود؟ برای اینکه بتوان به این پرسش پاسخ داد، ابتدا باید با ویژگی های فیزیکی فلز طلا آشنایی کافی را داشته باشید. برخی از افراد به اشتباه تصور می کنند که تمام فلزات موجود در جهان کاملاً سخت هستند و استقامت بالایی در مقابل فشار و خراشیدگی یا موارد دیگر دارند. این در حالی است که تمام فلزات الزاماً چنین ویژگی هایی را ندارند. برای مثال، طلای خالص فلزی است که به راحتی حتی با استفاده از ناخن خراش بر می دارد و بسیار نرم است. مسلماً چنین ویژگی هایی برای ساخت جواهر مناسب نیست و فلز طلا باید سختی بسیار بالاتری داشته باشد. در چنین حالتی، باید در کنار طلای خالص از آلیاژ های طلا نیز استفاده کرد تا قطعه ساخته شده مقاومت مناسبی داشته باشد.
آلیاژ طلا، به ترکیبی از طلا و فلزاتی دیگر مانند نقره، پلاتین، مس، نیکل یا موارد دیگر گفته می شود که از مقاومت بسیار بالایی برخوردار است و می توان از آن برای ساخت انواع جواهر استفاده کرد. البته لازم به ذکر است که خود آلیاژ طلا که درصد بیشتر آن را نیز طلا تشکیل می دهد، باید با طلای کاملاً خالص ترکیب شود تا بتوان از آن زیورآلات گرانبهای طلایی تولید کرد؛ یعنی زمانی که می گوییم یک قطعه طلا 18 عیار است، 6 عیار دیگر آن کاملاً ناخالصی نیست و باز هم بیشتر آن از طلا تشکیل شده است.
پرکاربردترین عیار های طلا
در صنعت جواهر سازی در ایران، همانطور که کمی قبل تر به آن اشاره کردیم طلای 18 عیار بیشترین کاربرد را دارد و از محبوبیت بالایی هم در میان طلا سازان و هم در میان خریداران برخوردار است. لازم به ذکر بوده که این عیار در بیشتر نقاط جهان از محبوبیت بسیار بالایی برخوردار است. البته در مناطقی مانند کشور های ناحیه خلیج فارس، رنگ زرد طلا اهمیت ویژه ای دارد. در این کشور ها عیار طلا بالاتر گرفته می شود که رنگ آن ها طلایی تر باشد. به عنوان مثال، طلای 21 عیار و 22 عیار در این کشور ها بسیار مرسوم است و از رنگ مطلوبی برای آن ها برخوردار است؛ اما آیا طلا هایی با عیار بالاتر کاربردی دارند؟ معمولاً استفاده از طلا هایی با عیار بسیار بالا کاربرد بسیار کمتری دارند، برای مثال استفاده از طلای 24 عیار که تقریباً کاملاً خالص است مشتریان محدودی دارد.
عیار طلا چیست؟
نحوه سنجش عیار طلا
روش های گوناگونی برای سنجش عیار طلا وجود دارد که رایج ترین روش برای سنجش آن، استفاده از سنگ محک است. سنگ محک، سنگی از جنس کوارتز است که در بسیاری از طلا فروشی ها یافت می شود. برای سنجش عیار طلا، پس از آغشته کردن طلا با مواد خاص، آن را روی سنگ محک می کشند تا میزان خوردگی آن سنجیده شود. روش های پیشرفته تری نیز برای سنجش عیار طلا وجود دارد. روش اسپکتروفتومتر، یکی از شیوه های بسیار پیشرفته برای سنجش عیار طلا است که معمولاً در آزمایشگاه ها استفاده می شود.
سخن پایانی
عیار طلا، نشان دهنده خلوص طلا در یک نمونه یا قطعه است. لازم به ذکر است که هر چه عیار یک قطعه طلا بالا تر باشد، در وزن یکسان قیمت آن به شکل قابل توجهی بیشتر است؛ به همین علت معمولاً طلا هایی با عیار 24 در کشور های کمتری به فروش می رسند؛ زیرا مشتریان خاص خود را دارند و از قیمت بالاتری برخوردار هستند. به طور کلی، عیار طلا یکی از مهم ترین ویژگی های طلا است که بهتر است هنگام خرید جواهرات طلایی به آن دقت کنید و قطعه ای را با عیار طلای مناسب خود تهیه کنید.